Günther Trommer

Choroby ptaków drapieżnych

 I. ZDROWY I CHORY PTAK DRAPIEŻNY

Sokolnik i miłośnik ptaków drapieżnych musi bardzo często kontrolować stan zdrowia swojego ptaka łowczego lub ptaków hodowlanych. Zdarzyć się też może, ze znajdujemy lub dostajemy dzikiego drapieżnika, który na skutek choroby nieradzi sobie w naturze. Stajemy wówczas przed problemem jak najszybciej pomóc takiemu zwierzęciu - najczęściej bowiem nie mamy możliwości szybkiej konsultacji z doświadczonym lekarzem weterynarii.

Tak więc obowiązkiem każdego sokolnika jest znajomość podstawowych problemów związanych z chorobami ptaków oraz metod niesienia im pomocy. Chodzi tu głównie o rozpoznanie podstawowych jednostek chorobowych oraz metod udzielania ptakom pierwszej pomocy. Wszystkie ciężkie przypadki oraz stosowanie właściwych leków zawsze musi być konsultowane z doświadczonym lekarzem weterynarii.

Jak rozpoznać czy ptak jest chory?

ZDROWY PTAK ma zawsze gładkie i dobrze ułożone na ciele upierzenie, które często czyści i natłuszcza dziobem. Tylko wówczas, kiedy drapieżnik siedzi w spokoju odpoczywając na jednej łapie, może puszyć pióra okrywowe. Także wówczas, wszystkie ruchy ptaka są pewne i szybkie, oczy w pełni przejrzyste i otwarte. Ptak żywo reaguje na wszelkie ruchy w jego pobliżu, na hałas itp. Jeżeli drapieżnik jest głodny, pokarm pobiera szybko i zdecydowanie. Wypełnione wole u zdrowego ptaka znika szybko już po kilku godzinach od nakarmienia - trawienie odbywa się prawidłowo. Odchody zdrowego ptaka mają dwie frakcje; mocz jest biały i płynny, kał (koloru czarnego lub brązowego) jest wyraźnie oddzielony od frakcji białej. Kiedy cały pokarm jest strawiony (najczęściej rankiem następnego dnia) wydalona jest tworzona w żołądku wyplówka. U zdrowego ptaka drapieżnego powinna ona składać się wyłącznie z piór lub sierści oraz nieorganicznych zanieczyszczeń pokarmu. Kości ptaki drapieżne trawią praktycznie w całości.

CHORY PTAK drapieżny ma natomiast inne zachowania, które wskazują na symptomy chorobowe. Flegmatycznie i osowiale reaguje naczynniki zewnętrzne, ma "mętne" i nie w pełni otwarte oczy, napuszone i nie dobrze ułożone upierzenie, robi wrażenie "dużego" i grubego ptaka. Śpi często (także i w dzień) nie zawsze chowając głowę w piórach. Kondycja ptaka o takich symptomach jest najczęściej już bardzo niska, znaczy to, że mięśnie piersiowe są w zaniku, kość - grzebień mostka jest ostro wyczuwalna.

Chory ptak pomimo, że jeszcze pobiera pokarm, może go ponownie wydalać z wola (dotyczy to również tzw. karmienia na siłę) - jest wówczas z naszym podopiecznym bardzo źle! - Trawienie nie funkcjonuje. Ptak słabnie z godziny na godzinę, kładzie się lub siedzi tylko na ziemi.

Jeżeli drapieżnik uległ przewlekłej infekcji wewnętrznej, woskówka i łapy bledną -stają się szare, sine lub zielonkawe. Odchody ptaka mają różny kolor (czekoladowy, czerwonawy, żółto - brunatny) - frakcje ich są często zmieszane. Ptak może wówczas często potrząsać głową, mieć wycieki cieczy z otworów nosowych, ciężko oddychać siedzieć z otwartym dziobem. Ma też często opuszczone skrzydła i stoi na podkurczonych nogach. Powyżej wymienione objawy świadczą o zaawansowanym stanie chorobowym. Ptak nasz potrzebuje natychmiastowego leczenia! O jego przeżyciu często decydują godziny. Gdy wymienione objawy nasilają się, nie ma czasu na leczenie "domowymi sposobami", konieczna jest fachowa pomoc lekarza weterynarii.

Metody profilaktyki oraz udzielania pierwszej pomocy, także omówienie poszczególnych chorób ptaków drapieżnych przedstawimy w kolejnych częściach artykułu.

(tłumaczył: mgr inż. Marek Pinkowski)